Nosework jest stosunkowo młodą dyscypliną kynologiczną. Stworzoną na podstawie użytkowej pracy węchowej psów wykorzystywanych w służbach mundurowych. Pozwala wykorzystać psi nos również w cywilnej formie, jako zabawę i rywalizację sportową.
Nosework – opis dyscypliny i historia
Nosework jest dziełem amerykańskich trenerów psów policyjnych, którzy w 2009 roku stworzyli nową dyscyplinę kynologiczną opierającą się na pracy węchowej podobnej do tej wykonywanej przez psy policyjne wyszukujące narkotyki/materiały wybuchowe itp. Podczas zawodów nosework zamiast wyszukiwania niedozwolonych substancji lub materiałów psy wyszukają jednak zupełnie nieszkodliwych próbek zapachowych ukrytych pośród przedmiotów, w różnych pomieszczeniach lub pojazdach.
W Polsce od kilku lat funkcjonują różne stowarzyszenia promujące nosework. W 2016 roku powstało Stowarzyszenie Nosework Polska a rok później Nose Work Club Polska Zawody organizuje również Polska Liga Nosework. Istnieją nieznaczne różnice dotyczące regulaminu zawodów oraz używanych próbek zapachowych pomiędzy tymi stowarzyszeniami. Przed przystąpieniem do zawodów należy w związku z tym dokładnie sprawdzić regulamin danej organizacji.
Nosework – egzaminy i zawody
Na zawodach nosework pies ma za zadanie odnalezienie ukrytych próbek zapachowych w jak najkrótszym czasie. Zawody podzielone są na kategorię, które dotyczą miejsca ukrycia próbek, oraz na klasy, które definiują trudność zadania. Próbki zapachowe używane przez Stowarzyszenie Nosework Polska to 3 olejki zapachowe: cynamonowy, pomarańczowy i goździkowy. Polska Liga Nosework stosuje te same zapachy w postaci naturalnej: laska cynamonu, skórka pomarańczy, goździk. Nose Work Club Polska używa natomiast hydrolatów eukaliptusa, lawendy i liścia laurowego.
Kategorie i klasy
Według regulaminu Stowarzyszenia Nosework Polska zawody podzielone są na 5 kategorii a każda z nich na 3 klasy. Dodatkowo rozgrywana jest klasa master, która łączy w sobie wszystkie kategorie i klasy.
Kategorie – czyli miejsce schowania próbek zapachowych:
-
Pojemniki – próbki zapachowe ukryte są pośród innych przedmiotów na ringu. Ring może być umieszczony zarówno wewnątrz pomieszczenia, jak i na otwartej przestrzeni,
-
Pomieszczenia – próbki zapachowe ukryte są w pomieszczeniu/pomieszczeniach lub wyznaczonym obszarze, w którym mogą znajdować się również inne przedmioty,
-
Woda – próbki zapachowe ukryte są pośród pojemników z wodą. Zawody mogą odbywać się wewnątrz pomieszczenia, jak i na otwartej przestrzeni,
-
Pojazdy – próbki zapachowe ukryte są w pojazdach. Może to być np. w samochód, motocykl, rower, autobus, ciężarówka, łódka i inne,
-
Obszary zewnętrzne – próbki zapachowe ukryte są na wyznaczonym obszarze na zewnątrz. Mogą się na nim znajdować również inne przedmioty.
Klasy – stopień trudności.
Klasy różnią się nieznaczenie od siebie w zależności od kategorii. Jednak istnieją również punkty wspólne:
-
klasa pierwsza – 1 próbka zapachowa, używany jest jeden olejek zapachowy, wiek próbki to maksymalnie 24 godziny,
-
klasa druga – 1-3 próbek zapachowych, używane są dwa różne olejki zapachowe, wiek próbki to maksymalnie 3 dni,
-
klasa trzecia – 0-4 próbek (dokładna liczna próbek nie jest znana przewodnikowi), mogą być użyte wszystkie trzy olejki zapachowe, wiek próbki to maksymalnie 7 dni.
Master Class – może w niej wystartować tylko zespół, który zaliczył wszystkie kategorie w klasie 3. Łączy ona zadania ze wszystkich klas i kategorii.
Egzaminy
Zanim pies zostanie dopuszczony do startu w zawodach organizowanych przez Stowarzyszenie Nosework Polska, musi wykazać się umiejętnością wyszukiwania i rozpoznawania zapachów używanych przez tę organizację. W tym celu przeprowadza się stosowne egzaminy:
Egzaminy podzielone są na trzy stopnie trudności:
-
pierwszy stopień (cynamon) – obowiązkowy do przejścia do klasy 1 we wszystkich kategoriach. Polega na wskazaniu przez psa pudełka z zapachem olejku cynamonowego ukrytego pośród 11 innych,
-
drugi stopień (pomarańcza) – obowiązkowy do przejścia do klasy 2 we wszystkich kategoriach. Polega na wskazaniu przez psa pudełka z zapachem olejku pomarańczowego ukrytego pośród 11 innych,
-
trzeci stopień (goździk) – obowiązkowy do przejścia do klasy 3 we wszystkich kategoriach. Polega na wskazaniu przez psa pudełka z zapachem olejku goździkowego ukrytego pośród 11 innych.
Nosework – sport dla każdego
Nosework jest sportem absolutnie dla każdego. Większość czworonogów uwielbia bowiem węchowe wyzwania. Do tego praca węchowa jest aktywnością wymagającą od psa ogromnej koncentracji, co pozwala w łatwy sposób pozytywnie go zmęczyć. Nosework jest również sportem polecanym dla psów nadpobudliwych lub z problemami behawioralnymi. Konieczność skupienia się podczas pracy pomaga czworonogowi nauczyć się opanowywać emocje. Nosework nie wymaga również szczególnych predyspozycji fizycznych, dlatego mogą go uprawiać psy wszystkich ras, a także mieszańce.